Hiç kendinize şunu sorduğunuz oldu mu?
“Her şey tam yoluna girmeye başlamışken, neden geri çekildim?”, “İstediğim şey bu değil miydi? O
zaman neden yapmadım?” Bu soruların cevabı her zaman mantıklı olmak zorunda değil. Bazen
aslında istediklerimize çok yaklaşırız ama içten içe bir ses bizi tutar, geri çeker, vazgeçirir. İşte bu,
çoğu zaman farkında olmadan yaptığımız bir şeydir: kendini sabote etmek. Ve evet,
düşündüğünüzden daha yaygın bir durum.
Kendini Sabote Etmek Ne Demektir?
Kendini sabote etmek, kişinin bilinçli veya bilinçdışı şekilde kendi önünü kesmesi, kendi
potansiyelini hayata geçirmesinin önüne engel koymasıdır. Kulağa çelişkili gelebilir: ama zihnimiz
bazen “korumak” adına tanıdık olanı tercih eder. Tanıdık olan ne yazık ki her zaman sağlıklı olan
değildir.
Bize Sabotaj Gibi Gelen O Sessiz Cümleler
Bu iç ses çoğu zaman şu cümlelerle konuşur:
“Ya başarısız olursam?”,
“Zaten hak etmiyorum.”,
“Bir kere denedim, olmadı.”,
“Bu benim yapabileceğim bir şey değil.”,
“Kendimi kandırmayayım.”
Bu düşünceler, bizi konfor alanında tutmaya çalışır. Ama bu alan genellikle sıkışmış, yorgun ve
mutsuz hissettiren bir yerdir.
Neden Kendi Önümüze Engel Koyarız?
1. Tanıdık Duygulara Bağlılık
Zihnimiz çoğu zaman “iyi” olanı değil, “bildiği” duyguyu seçer. Eğer geçmişte hep reddedilmiş,
değersiz hissetmişsek; başarı, huzur ya da mutluluk yabancı ve tehditkâr gelebilir.
2. Korkular
Başarılı olma korkusu, yalnız kalma korkusu, sorumluluk alma korkusu… Bunlar görünmez ama
çok çok etkili sabotaj nedenleridir.
3. Olumsuz Temel İnançlar
“Ben yetersizim.”
“İnsanlar bana güvenmez.”
“Mutlu olmam uzun sürmez.”
Bu inançlar, zamanla zihnimizde kök salar ve davranışlarımızı yönlendirir.
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ile Sabotaj Davranışlarını Anlamak
Bu noktada Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), bu düşünce döngülerini fark etmek ve dönüştürmek
için güçlü bir araçtır.
BDT yaklaşımında;
– Otomatik düşünceleri fark ederiz: O an içimizen geçen, bizi geri çeken düşünceler nedir?
– Bu düşünceleri sorgularız: Gerçek mi, abartı mı, geçmişten mi geliyor?
– Alternatif düşünme yolları geliştiririz: Daha sağlıklı, işlevsel ve cesaret verici düşünce biçimleri
kurarız.
Sabotaj gibi görünen davranışlar, aslında zihnin sizi korumaya çalışma şekli olabilir. Ama bu
koruma artık size iyi gelmiyorsa, değiştirmek mümkün.
Küçük Adımlar, Büyük Dönüşümler
Kendini sabote ettiğini fark etmek bile büyük bir adımdır. Çünkü fark etmek, değiştirme gücünü
beraberinde getirir.
– Erteleme alışkanlığınız varsa, küçük bir adım atın.
– İlişkilerde geri çekiliyorsanız, duygularınız yazın.
– “Ben zaten yapamam” dediğinizde, bunu nereden öğrendiğinizi kendinize sorun.
Her farkındalık, zincirin bir halkasını gevşetir.
Terapi, Bu Süreçte Yanınızda Olabilir
Kendini sabote etmek, kişisel bir eksiklik değil; çoğu zaman duygusal geçmişimizin, öğrenilmiş
düşünce kalıplarımızın bir sonucudur. Eğer siz de aynı döngülere tekrar tekrar düşüyorsanız, bir
noktada durup kendinize şunu sorabilirsiniz:
“Ben gerçekten ne istiyorum?”, “Ve neden kendime bunu vermekte zorlanıyorum?”
BDT ile bu soruların yanıtlarını birlikte keşfetmek mümkün. İlk seans, her şeyi çözmek için değil –
sadece birlikte anlamaya başlamak içindir.
Hazır Hissettiğinde Buradayım
Kendinize bir adım atmak istiyorsanız, bu süreçte eşlik etmekten memnuniyet duyarım. Online veya
yüz yüze görüşmelerle çalışıyorum.
Kısa Not: Kendini Sabote Etmek Doğal, Değişim Mümkün
Unutmayın: Kendinizi sabote etmeniz sizi zayıf ya da yetersiz yapmaz. Bu sadece daha yakından
bakılması gereken bir döngüye işaret eder. Ve bu döngüyü değiştirmek, dönüştürmek mümkün..
Haydi durma, harekete geç 🙂
Psikolog İpek Akalp İnal
